برقراری روزانه ۳۸۰۰ تماس با اورژانس اجتماعی

مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگاناجتماعی سازمان بهزیستی گفت: در آمار ۳ ماه نخست امسال، روزانهبه صورت میانگین ۳ هزار و ۸۰۰ تماس با اورژانس اجتماعیدر سراسر کشور برقرار شده که از این تعداد حدود ۳۰۰ مورد اعزام به محل داشته‌ایم.

به گزارش میزان، سرازیری منفی‌بافی» و سربالایی مثبت‌نگری»وضعیتی است که ما امروز دچار آنیم. فضای مجازی نقاط تیره را سریع بزرگ می‌کند وبین مردم دست به دست می‌شود، اما اتفاقات مثبت دیده نمی‌شود. مثل حادثه تلخ رومینااشرفی که چند روز بر روان اجتماعی جامعه اثر منفی گذاشت، اما جلوگیری روزانهاورژانس اجتماعی از صد‌ها اتفاق تلخ دیده نمی‌شود. برای آنکه این واقعیت را نمایانکنیم به اورژانس ۱۲۳ می‌روم و کنار کارشناساجتماعی می‌نشینم. تلفن زنگ می‌خورد؛ زنی پشت خط است.

‌می‌گوید با دستانی لرزان و بغضی که بیخ گلویش گیر کرده، گوشی رابرداشته و شماره گرفته؛ چند دقیقه با صدایی که تردید در آن موج می‌زند، شروع بهصحبت می‌کند و کمی بعد بغضش به گریه تبدیل می‌شود.

از دردهایش می‌گوید، از اینکه شوهر معتادش دست بزن دارد و هنگامغروب بعد از کشمکش‌های فراوان با کمربند به جانش افتاده و از خانه رفته. از اینکهشب دیگر جان به لبش رسیده بود و قصد خودکشی داشت، اما ترسیده است.

مشاور اورژانس اجتماعی او را به آرامش دعوت می‌کند، از مشکلاتش می‌پرسدو در نهایت متقاعدش می‌کند در اسرع وقت با یک روانشناس یا مشاور از نزدیک صحبتکرده و راهکار‌های مناسبی برای حل مشکلاتش بیابد.

این نمونه‌ای از صد‌ها تماسی است که هر روز از طریق شماره ۱۲۳، سامانه اورژانساجتماعی بهزیستی کشور برقرار می‌شود و من شنونده آن بودم.

 اورژانس اجتماعی مانع وقایع تلخ

اورژانس اجتماعی سال ۱۳۷۸ برای کمک به مواردکودک‌آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری، فرار، اقدام به خودکشی، کمک به ن آسیب‌دیدهاجتماعی و افرادی که در شرایط بحرانی هستند، توسط سازمان بهزیستی کشور در دفترامور آسیب‌دیدگان اجتماعی این سازمان تشکیل شد. مرکز اورژانس اجتماعی بهزیستی باهدف مداخله در بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی ایجاد شده و خط تلفن اورژانساجتماعی (١٢٣) و تیم سیار اورژانس اجتماعی (خدمات اجتماعی سیار) و پایگاه اورژانساجتماعی (پایگاه خدمات اجتماعی) در ۲۴ ساعت شبانه‌روز در شهر‌هایمختلف آماده خدمات‌رسانی هستند.

سیدحسن ‌چلک، مؤسس اورژانس اجتماعی در ایران است. او می‌گویدتا قبل از سال ۱۳۷۸ اگر کودکی در کشورمورد آزار قرار می‌گرفت یا در موارد مشابه اجتماعی، پلیس مداخله می‌کرد و در واقعمسیر ورود به چرخه بهزیستی بعد از طی مراحل قضایی بود، اما بعد از ایجاد اورژانساجتماعی این روند تغییر کرد.

او با بیان اینکه اولین مرکز اورژانس اجتماعی شهریورماه ۷۸ در یزد شروع به کارکرد، می‌گوید: در همان سال چند استان از خدمات اورژانس اجتماعی بهره‌مند شدند وبعد از آن با گسترده شدن فعالیت‌های مراکز فوریت‌های اجتماعی، اکنون این مرکز دربیش از ۳۵۰ شهر کشور فعال است.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با تاکید بر اینکه امکانات سخت‌افزاریو نرم‌افزاری بتدریج به مرکز فوریت‌های اجتماعی اضافه شد، تصریح می‌کند: سال ۸۳ خط تلفن ۱۲۳ به نام این مرکز بهثبت رسید و حالا به طور میانگین سالانه بیش از یک میلیون نفر از خدمات این سامانهاستفاده می‌کنند.

به گفته ، اورژانس اجتماعی با هدف تقویت مداخلات اجتماعی قبل،حین و بعد از مداخلات قضایی و انتظامی‌شکل گرفته است. او می‌گوید: آیین‌نامه فوریت‌هایاجتماعی سال ۹۲ در هیأت دولت تصویب و وظایف دستگاه‌های مختلفدر آن مشخص شده است.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، به‌موقع بودن، در دسترس بودن وتخصصی بودن را ۳ ویژگی اصلی اورژانس اجتماعی برشمرده و اظهار می‌کند:بر اساس آنچه در مصوبه هیأت وزیران ذکر شده، نحوه پذیرش در اورژانس اجتماعی اساسابه صورت خودمعرف است، اما می‌تواند ارجاعی (از مراجع قضایی و انتظامی، سایر سازمان‌هاو نهاد‌ها و گزارش‌های مردمی) هم باشد؛ خدمات سامانه ۱۲۳ رایگان و شبانه‌روزیاست.

، اورژانس اجتماعی را یک فعالیت اجتماعی دانسته و می‌گوید:ماهیت کار مرکز فوریت‌های اجتماعی بهینه‌بخشی بوده و این بخش نیازمند حمایت ویژهدولت است.

او در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه سامانه اورژانساجتماعی در زمان شیوع بیماری کرونا و دوران قرنطینه، فعالیت قابل توجهی داشته وپاسخگوی تماس‌های زیادی بود، تأکید می‌کند: ما پیش از کرونا تجربه در خانه ماندن،آن هم به این شکل را نداشتیم؛ در این ایام آمار تماس با سامانه ۱۲۳ افزایش قابل توجهیداشت. البته من معتقدم کرونا زمینه خشونت خانگی را بیشتر نکرد، بلکه باعث شد جنبه‌هایمختلفی از مشکلات خانوادگی مشهود شود. کرونا نشان داد ما مهارت خانواده بودن وگفتگو کردن در خانواده را بلد نیستیم و بحران کرونا باعث شد تا به ضعف مهارت‌هایمختلف در کانون خانواده‌ها پی ببریم.

او با بیان اینکه تجربه نشان داده زمانی که مردم با منابع اجتماعیجدیدی آشنا شوند بیشتر با آن تماس می‌گیرند، خاطرنشان می‌کند: ارسال پیامک و اطلاع‌رسانیدرباره سامانه ۱۲۳ یکی از دلایل افزایشآمار تماس‌ها با این سامانه بود.

موسس اورژانس اجتماعی در ایران معتقد است هم مسؤولان و سازمان‌هایمرتبط و هم مردم باید شناخت کامل و کافی از خدمات مرکز فوریت‌های اجتماعی داشتهباشند و می‌گوید: متاسفانه خدمات اجتماعی جزو دغدغه‌های مردم نیست، برای همین در مواقعبحرانی بیشتر با ۱۱۰ تماس می‌گیرند. به نظرمن باید شماره‌های ۱۴۸۰ صدای مشاور، ۰۹۶۲۸ خط ملی اعتیاد و ۱۲۹ مشاوران حقوقی در کنارسایر شماره‌های اضطراری به مردم معرفی شود.

او درباره تاثیر مشاوره به‌موقع در کاهش خشونت‌های اجتماعی مانندقتل رومینا اشرفی و موارد مشابه که منجر به حوادث جبران‌ناپذیری می‌شوند، هم اظهارمی‌کند: وقوع چنین اتفاقاتی می‌تواند احساسات جامعه را برانگیخته کند، در حالی کهاگر مردم آشنایی کافی با خدمات اجتماعی داشته باشند، با یک تماس از وقوع یک فاجعهپیشگیری می‌شود. باید به این باور برسیم که ما در هر زمینه‌ای استاد نیستم و کمکافراد کارشناس می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. مددکار اجتماعی دنبال مقصرنیست، بلکه موثرترین راه‌های ممکن را برای حل مشکلات پیشنهاد می‌کند.

با تأکید بر اینکه برنامه اورژانس اجتماعی که در ایران نوشتهشده جزو کامل‌ترین برنامه‌ها در سطح جهانی است، می‌گوید: این برنامه بسیار جامع وکاربردی است، اما متأسفانه در اجرای آن مشکل داریم. بیشتر همکاران ما در اورژانساجتماعی، جزو نیرو‌های قراردادی هستند و امنیت شغلی ندارند؛ علاوه بر این بایدبپذیریم که کار در محیطی مانند مرکز فوریت‌های اجتماعی به‌مراتب دشواری‌هایی داردکه نادیده گرفته می‌شود و معتقدم کارکنان این مراکز باید شامل قانون سختی کارباشند.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، آموزش را یک اصل اساسی درزمینه مقابله با آسیب‌های اجتماعی عنوان کرده و تاکید می‌کند: دانشگاه‌های ما دراین حوزه ضعف قابل توجهی دارند، در حالی که آموزش‌های کاربردی و زیربنایی می‌توانداز بروز ناهنجاری اجتماعی جلوگیری کند.

سال ۹۶ با تکنیک‌های به کار رفته از سوی کارشناساناورژانس اجتماعی از بیش از ۸ هزار و ۴۰۰ مورد خودکشی پیشگیریشد. سال ۹۷ نیز بالغ بر یک میلیون و ۸۰ هزار تماس تلفنی درحوزه اورژانس اجتماعی گرفته شده است. همچنین تنها در نیمه نخست سال ۹۸ بیشتر از ۱۵ هزار مورد تماس منجربه تشکیل پرونده در اورژانس اجتماعی ثبت شده است و تفاوتی که این اورژانس با دیگرشماره‌های اضطراری دارد این است که فرد پشت خط اورژانس اجتماعی ۱۲۳ فقط اپراتور نیست،بلکه مشاوری است که کار کارشناسی می‌کند.

 روزانه ۳۰۰ اعزام به محل داریم

مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی هم می‌گوید:در آمار ۳ ماه نخست امسال، روزانه به صورت میانگین حدود ۳ هزار و ۸۰۰ تماس با اورژانساجتماعی در سراسر کشور برقرار شده که از این تعداد حدود ۳۰۰ مورد اعزام به محلداشته‌ایم. محمود علی‌گو با بیان اینکه اورژانس اجتماعی جامعه هدف مشخصی دارد، باتأکید بر همکاری و هم‌افزایی داستگاه‌های اجرایی که در مصوبه سال ۹۲ هیأت وزیران به تصویبرسیده، خاطرنشان می‌کند: بین دستگاه‌های همکار که قانون برای فوریت‌های اجتماعیتعیین کرده، وزارت ارتباطات همکاری قابل توجهی انجام داد؛ با اورژانس ۱۱۵ ارتباط خوبی داریم ومجموعه قوه‌قضائیه به صورت شبانه‌روزی با این مجموعه همکاری می‌کند، با این حال دربخش صدور احکام نیاز به تعامل بیشتری وجود دارد که امور مربوط با سرعت پیگیری شود.

او با بیان اینکه در این حوزه مشکل عمده ما به اداره کل اتباع ومهاجران خارجی مربوط است، اظهار می‌کند: در قانون قید شده تعیین‌تکلیف افراد خارجیفاقد مجوز اقامت، ارجاع‌شده از مرکز با قید فوریت و پذیرش آن‌ها در مراکز مرتبط بااداره کل اتباع و مهاجران خارجی انجام می‌شود، اما در عمل چنین چیزی وجود ندارد کهباید رویکرد و ت شفاف برای این موضوع تعیین شود.

مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی، آموزش رایکی از اصول اساسی در حوزه اورژانس اجتماعی دانسته و می‌گوید: وزارت علوم، تحقیقاتو فناوری رشته‌های مختلفی مثل مددکاری اجتماعی را در سرفصل‌های آموزشی دارد، امادر سال‌های اخیر به این رشته‌ها کمتر توجه شده؛ البته باید بپذیریم آموزش‌ها نبایدفقط در قالب دانشگاهی خلاصه شود. ما در حوزه اورژانس اجتماعی به آموزشی‌های تخصصینیاز داریم.

 سند تحول اورژانس اجتماعی منتظر تصویب هیأت دولت

علی‌گو با تأکید بر اینکه در حال حاضر همکاران ما در اورژانساجتماعی برنامه تحولی آماده کرده‌اند که نظام ارتقای کارکنان اورژانس بر اساسآموزش‌های تخصصی تعیین می‌شود، خاطرنشان می‌کند: آموزش و امنیت شغلی کارکنان،مبحثی جدی است که از طریق این برنامه پیگیری می‌شود و حتی به دنبال تصویب آن درهیأت وزیران هستیم.

او تصریح می‌کند: اگر موضوع امنیت شغلی و روانی کارکنان اورژانساجتماعی تأمین نباشد، قطعاً در نوع برخورد با آسیب‌های اجتماعی بازدهی کمتریخواهیم داشت.

علی‌گو معتقد است اورژانس اجتماعی اگر بدرستی در جامعه معرفی شود،تأثیر قابل توجهی در کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی خواهد داشت. او می‌گوید: در مواردیمانند اقدام به خودکشی، قتل یا خشونت‌های شدید دیگر؛ قطعا خشونت‌های زمینه‌ای وجودداشته و بتدریج شدیدتر شده است. اگر خشونت‌های ابتدایی گزارش شود، از فاجعه‌هایبعدی جلوگیری می‌شود.

مدیرکل دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی با تأکید براینکه گزارش‌های مردمی در زمینه مقابله با آسیب‌های اجتماعی موثر هستند، می‌گوید:مردم باید با سامانه ۱۲۳ و کارکرد‌های اورژانساجتماعی آشنا شوند؛ در این حوزه کم‌کاری و ضعف‌هایی وجود دارد که هم از جانب مابوده و هم رسانه‌ها. بر اساس آنچه قانون تعیین کرده، رسانه‌ها بویژه صداوسیماوظیفه دارد با رعایت مقررات مربوط، نسبت به تهیه و پخش برنامه‌های مرتبط با خدماتفوریت‌های اجتماعی در شبکه‌های ملی و استانی با هماهنگی سازمان اقدام کند، اما سال‌هایگذشته در عمل اقدام قابل توجهی انجام نشده بود. با این حال امسال ۲ برنامه در حوزهاورژانس اجتماعی با صداوسیما در دست تهیه است؛ یکی برنامه شکلات تلخ مربوط به شبکه۵ و برنامه دیگر برایشبکه ۲ که در حال تصویب است.

او با بیان اینکه تلاش می‌کنیم با همه رسانه‌ها، خبرگزاری‌ها ونشریات تعامل و همکاری مناسبی داشته باشیم، تأکید می‌کند: انتظار داریم رسانه‌هابا رویکرد مورد محور با اورژانس ۱۲۳ برخورد نداشته و همهفعالیت‌ها را پوشش بدهند؛ باید جامعه با برنامه‌ها و اقدامات این مرکز آشنا شوند ومعتقدم حتی اگر یک نفر را هم نجات بدهیم به رسالت خود عمل کرده‌ایم.

بر اساس آنچه در این گزارش عنوان شد، تماس با سامانه ۱۲۳ در موارد بحرانی می‌تواندبسیاری از اختلافات خانوادگی و مشکلات اجتماعی را به سرانجام خوبی برساند. اگرمراکز خدمات اجتماعی از جمله اورژانس اجتماعی آنگونه که باید به مردم معرفی شوند،شاید ماجرای تلخ زوج اهل اندیکا برای دختر و پسر جوان دیگری تکرار نشود یا هیچمادری در سوگ قتل دخترش داغدار نباشد.منبع:خبرگزاریمیزان/13 تیر99

« اطلاع رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم»

ایدز و اطلاع‌رسانی شفاف به جامعه

« سلامت اجتماعی در حوزه مسوولیت اجتماعی»