نشاط،جایگزین التهاب شود
کارشناسان از اقداماتی می‌گویندکه برای افزایش تعادل روحی، امید و آرامش اجتماعی باید انجام شود
گزارش
تهامه مهدوی- خبرنگار
جامعه ایران روزهای پرالتهابی را در 2ماه گذشته از زمان افزایشقیمت بنزین تا اعلام خبر سقوط هواپیمای پشت سر گذاشته و همین تنش‌ها اثرات منفی برروحیه بخشی از مردم داشته است. ناامیدی، یأس، خستگی از شرایط، افزایش علاقه بهمهاجرت، بی‌اعتمادی، احساس افسردگی و غم تنها بخشی از شرایط نامطلوبی است که بخشیاز جامعه ایران به‌دلیل تنش‌های ی، اقتصادی و اجتماعی دچار آن شده‌اند و دائمشاهدیم که در محافل مختلف درباره آن ها صحبت می‌کنند؛ شرایطی که جامعه‌شناسان،مددکاران اجتماعی و به‌خصوص روانشناسان معتقدند ادامه آن می‌تواند بحران‌های شدیدروحی اجتماعی را به‌دنبال داشته باشد و جامعه را با فروپاشی و گسست مواجه سازد. دراین بین اما چاره اصلی برای عبور از این شرایط به اعتقاد کارشناسان بازگرداندنتعادل روحی به جامعه و شنیدن صدای معترضان است. اتفاقی که می تواند امید و اعتمادرا به بخش های آسیب دیده و معترض جامعه باز گرداند و شرایط روحی را به سمت آرامشهدایت کند.
کارشناسان معتقدند مسئولان بایدبا فراهم کردن بسترهای لازم و استفاده از تنوع فرهنگی، قومیتی و تاکید بر هویت ملیبعد از بازگشت آرامش، فضای کشور را به سمت نشاط و شادی اجتماعی حرکت دهند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعیایران با بیان اینکه تأخیر در اطلاع‌رسانی به جامعه درخصوص علت ساقط‌شدن هواپیمایاوکراینی تبعات زیادی را به‌دنبال داشت، گفت: این تأخیر در اطلاع‌رسانی و برخیاطلاعات نادرستی که در روزهای نخست حادثه از سوی برخی مسئولان به مردم داده شد،باعث شد تا در ظاهر، امید مردم به مسئولان کاهش پیدا کرده و شاهد بروز غم و اندوهدر کشور و احساس نامحرم بودن در میان شهروندان باشیم.
سید حسن چلک در گفت‌وگوبا همشهری گفت: در هفته‌های اخیر شاهد اتفاقات زیادی بودیم که برخی از آنها همچونترور سردار سلیمانی و ساقط شدن هواپیمای اوکراینی ناراحت‌کننده و حمله موشکی سپاهبه پایگاه عین الاسد آمریکا در عراق برای مردم خوشحال‌کننده بود. با وجود این حجماتفاقی که باعث غم و اندوه در جامعه شد بسیار زیاد بود و باعث شد تا شادی حمله بهپایگاه آمریکا در عراق را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.
وی با اشاره به این موضوع کهمسئله اعتماد در جامعه ازجمله مسائل مهمی است که حاکمیت باید به آن بها بدهد،ادامه داد: اعتماد یکی از شاخص‌های سرمایه اجتماعی است که با اعتماد مردم بهکارگزاران و حاکمیت به‌وجود می‌آید، اما در اتفاق اخیر شاهد این موضوع بودیم کهاعتماد مردم کاهش پیدا کرده و علت اصلی این موضوع، نداشتن ت رسانه‌ای در شرایطبحران است.
چلک ادامه داد: زمانی کهدر جامعه‌ای شاهد فقدان ت رسانه‌ای باشیم نوع انعکاس اخبار و رویدادهای مربوطبه یک واقعه چون از قبل تعریف نشده، دستخوش تغییرات زیادی شده و باعث نیتی واعتراض مردم میشود. مردم اعتقاد دارند که اگر در همان روز اول ساقط‌شدن هواپیمابه آنها اطلاع‌رسانی می‌شد و شاهد اخبار ضد‌و نقیض در این‌باره نبودند، این نااطمینانی‌ها و عصبانیت‌ها در جامعه شکل نمی‌گرفت. همین عدم‌اطلاع‌رسانی به موقعبرخی مسئولان درخصوص این حادثه باعث شده تا مردم این مسئله را به دیگر مسائل جامعههمچون مسئله ارز و بنزین و. نیز تعمیم دهند و تصور کنند در این موارد نیز بهآنها حقیقت گفته نشده است.
وی ادامه داد: ضعف مدیریت دراطلاع‌رسانی و ارائه اطلاعات نادرست اطلاعات درخصوص این مسئله و مسئله بنزین درماه‌های اخیر باعث شد تا مردم آزرده خاطر شوند و یک نوع نا اطمینانی از تصمیم‌گیریمدیران در میان آنها موج بزند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعیایران با بیان اینکه فضای مجازی باعث شد تا اخبار منفی زودتر از اطلاع‌رسانیمدیران در میان مردم منتشر شود، گفت: کشور ما شاخص نشاط و شادابی مناسبی ندارد وبراساس آمار وزارت بهداشت، 23درصد مردم کشورمان به یک نوع از بیماری‌های روانیدچار هستند، با وجود این باز نشر اخبار منفی در شبکه‌های اجتماعی -بدون اینکهتوجهی به اثرات منفی آن شود- تأثیرات منفی روی روحیه مردم دارد، مردمی که در مدتزمان کمتر از 2ماه بحران‌های مختلفی را تجربه کردند و یاد نگرفته‌اند چگونه دربرابر بحران‌ها تاب‌آوری داشته باشند. به همین دلیل است که ما شاهد یک غم عظیم درفضای جامعه هستیم.
چلک گفت: مردم ما هنوزپاسخی درخصوص اعتراضات آبان‌ماه از سوی مسئولان دریافت نکرده‌اند و تحت فشار روانیهستند، در کنار آن مسئله ساقط شدن هواپیمای اوکراینی و عدم‌اطلاع‌رسانی دقیق اتفاقافتاد و باعث شد تا نیتی نهفته در میان توده مردم سر باز کرده ومنجر به اعتراضات شود؛ چرا که مردم تصور می‌کنند این اعتراضات خیابانی تنها راهیاست که می‌توانند صدایشان را به گوش مسئولان برسانند. همین مسئله نشان‌دهنده ایناست که فاصله بین بخشی از جامعه و حاکمیت در حال افزایش است.
وی ادامه داد: نتیجه فضایی کهدر ماه‌های اخیر شاهد آن بودیم، وجود نیتی و هراس در جامعه است. شهروندانی کهدر زندگی خود ترس و هراس داشته باشند از زندگی‌شان لذت نمی‌برند ودر خود فرو می‌روندو احساس تنهایی بیشتری در جامعه دارند؛ با این شرایط نمی‌توانیم توقع داشته باشیمجامعه‌ای شاداب وسرحال داشته باشیم چراکه چشم‌انداز مشخصی در پیش رویشان ندارند.
به گفته چلک، ظرفیت انسان‌هابا یکدیگر متفاوت است، برخی در قالب اعتراض واکنش نشان می‌دهند و برخی دیگر گوشه‌نشینیو عزلت را انتخاب می‌کنند. در این شرایط حاکمیت 2منبع مهم سرمایه انسانی سالم،مؤثر و کارآمد و سرمایه اجتماعی را از دست می‌دهد؛ طبیعی است که هیچ حکومتی بدونداشتن اعتماد شهروندانش نمی‌تواند وظایفش را به درستی انجام دهد.
وی با ابراز تأسف از اینکهسرمایه اجتماعی، اعتماد و مشارکت در کشورمان رو به کاهش گذاشته، گفت:در عرصهتگذاری‌های کلان برای تقویت سرمایه اجتماعی نیاز به بازنگری و باز تعریف داریمبه‌گونه‌ای که شفافیت، پاسخگویی و صداقت باید در میان مسئولان وجود داشته باشد وشایسته سالاری جایگزین ژن خوب و فامیل سالاری و جناح بازی شده و شرایطی ایجاد شودکه صدای معترضان هم شنیده شود. این مسائل باعث کاهش فاصله بین مردم و حکومت شده وفضای اجتماعی آرام میشود. همچنین در کنار این باید اقداماتی برای نشاط جامعه وشادی و بروز حس‌های مشترک و جشن‌های ملی و عمومی فراهم شود.
چلک گفت: در جامعه‌ای کهقرار است پویایی و نشاط داشته باشد باید بستر برای دسترسی برابر به فرصت‌ها در آنایجاد شود، باید مردم بتوانند حقوق خود را مطالبه کنند و ببینند که صدای آنهاشنیده میشود. اگر این فضا در سطح کلان جامعه ایجاد و اجازه بیان دیدگاه‌های مخالفنیز داده شد، مردم احساس می‌کنند که حاکمیت به آنها اهمیت می‌دهد و در تصمیم‌گیری‌هانامحرم نیستند.
وی ادامه داد: مسئولان بایدمشکلات مردم را دقیق شناسایی و اولویت بندی کنند. باید خط قرمزها کمتر شده و اجازهداده شود تا انسان‌های توانمند و نخبه از تمام گرایش‌های ی در حاکمیت حضورداشته باشند و با ایفای نقش اجتماعی خود به خروج حاکمیت و جامعه از بحران کمککنند. ما برای خروج از این شرایط نیاز به نخبگانی داریم که بتوانند با حضور درعرصه حاکمیت و جامعه، گره‌های جامعه را باز کنند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعیایران با بیان اینکه اکنون فضا برای کارکردن نخبگان مناسب نیست، ادامه داد: متأسفانهدر شرایط فعلی اخبار و رسانه‌های زرد و منفی بازتاب بیشتری در میان مردم دارند. یکیاز مولفه‌ها برای افزایش انسجام اجتماعی، استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی، قومی و ملیو دینی برای خروج از شرایط بحران است. برای رسیدن به این مقصود باید بسیاری ازممیزی‌ها را حذف کنیم، حقوق شهروندی، دسترسی به فرصت‌های برابر و تکریم مردم راباید جدی بگیریم. ما نیاز به انسان‌های بزرگی داریم که بتوانند انرژی مثبتی بهجامعه بدهند و به‌دلیل توانمندی‌هایی که دارند یا صداقت، سلامت، شفافیت و پاسخگوییبه جامعه انرژی مثبت تزریق کنند.
چلک گفت: ما در جامعه بهافرادی همچون شهید سردار سلیمانی نیاز داریم که حتی با شهادت‌شان نیز به جامعهانرژی مثبت می‌دهند و آدم‌های توانمندی هستند که به جامعه اعتبار می‌بخشند و همیناعتبار بخشی منجر به تقویت شهروندان جامعه میشود. باید از ظرفیت همه مردم در کشوراستفاده شود و اکنون در شرایطی هستیم که اگر این حوزه را مدیریت نکنیم مشکلاتمانروزبه‌روز بیشتر میشود. به همین دلیل است که باید سلایق و گرایش‌های مختلف درچارچوب قانون اساسی بتوانند در کشور فعالیت داشته باشند؛ چرا که ایران برای همهایرانیان است و غفلت از این مشارکت باعث کاهش و یا از بین رفتن سرمایه اجتماعی میشود.
وی ادامه داد: در این بین البتهمردم هم باید مهارت‌های اجتماعی را در خود و خانواده‌هایشان افزایش دهند و خودمراقبتی داشته باشند و کارگزاران نیز باید با تغییر فضای عمومی شرایط را آرام و ازالتهاب‌ها بکاهند. چرا صدای معترضان را جدی نمی‌گیرند و حتی نمی‌شنود؟ با اینشرایط نه‌تنها وضعیت بهبود پیدا نمی‌کند، بلکه روزبه‌روز شاهد افزایش شکاف‌هایاجتماعی ، ناامیدی و بی‌اعتمادی خواهیم بود.
سازمان های مردم نهاد به کاهشالتهاب اجتماعی کمک کنند
امیر هوشنگ مهریار، روانشناس می‌گوید:به‌دلیل وقوع رویدادهای 2هفته گذشته در کشور شاهد شرایطی هستیم که همه مردم آشفتهو ناراحتند اما راه‌حل ساده‌ای برای پایان‌دادن به این ناراحتی و غصه و اندوه وجودندارد. نخستین اقدامی که در این زمینه باید صورت گیرد این است که مسئولان و رسانه‌هایعمومی به‌خصوص صداوسیما شرایط کنونی جامعه و اینکه بخشی از مردم در شرایط روحی بدیبه‌سرمی‌برند را بپذیرند و اقداماتی برای بهبود شرایط روحی جامعه انجام دهند. درمرحله بعدی گام مهم این است که مردم خودشان هم به داد خودشان برسند و با کمک انجمن‌هایمردمی و تشکل‌های مردم‌نهاد اقداماتی را انجام دهند که از شرایط غم و اندوه بیرونبیایند. این اقدام برای خانواده‌هایی که عزیزانشان را در سقوط هواپیمای اوکراینی وخانواده‌هایی که عزیزانشان را در تشییع سردار سلیمانی از دست داده‌اند، سخت‌تراست. دلداری‌دادن به این خانواده‌ها بهترین حمایتی است که میشود برای آنها انجامداد؛ البته که این حمایت و دلداری نباید به‌گونه‌ای باشد که خشم آنها را بیشترکند، چراکه در این شرایط این خانواده‌ها نیاز به آرامش دارند تا بتوانند در کنارداغ سهمگینی که دیده‌اند کمی آرام شوند که البته این موضوع زمان‌بر است.»
او در ادامه می‌گوید: این نکتهرا نباید از نظر دور داشت که در سال‌های اخیر آستانه تحمل شهروندان‌مان پایین آمدهکه مشکلات معیشتی و نداشتن آرامش فکری از عوامل این مسئله است. زمانی که آستانهتحمل در افراد پایین می‌آید، شاهد رفتارهایی از افراد هستیم که با هنجارهای جامعهمطابقت ندارد و به سمت خشونت و ناهنجاری تمایل پیدا می‌کنند. پس اگر قرار استاقدامی در زمینه کنترل خشم و خشونت در شهروندان انجام شود، باید با درنظر گرفتنشرایط شهروندان و جامعه باشد، چراکه مهار و کنترل خشم در هر فرد متفاوت است و برخیافراد آمادگی بیشتری برای پرخاشگری دارند.»
این روانشناس نقش گروه‌هایاجتماعی و سازمان‌های مردم‌نهاد را درخصوص کاهش التهاب جامعه و خشم مردم بسیار مهممی‌داند و می‌گوید: سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند کاری کنند تا افسردگی و خشم والتهابی که در جامعه وجود دارد کمتر شود ولی نباید تصور کنیم که این خشم و التهاببه‌سادگی از بین می‌رود، مثلا سازمان‌های مردم‌نهاد با تشکیل جلساتی عمومی با حضورکارشناسان و ایجاد فضایی برای گفت‌وگوی مردمی می‌توانند شرایط را برای کاهش التهابفراهم کنند.»
او همچنین با بیان اینکه گذشتزمان درصورت بروز حوادث جدید هم می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند، می‌گوید: زمانیکه در جامعه‌ای بحران پیش می‌آید با گذشت زمان و دامن‌نزدن به التهاب موجود درجامعه و ایجاد شرایط عزاداری برای ازدست‌رفتگان، می‌توان شاهد کم‌شدن افسردگی وخشم بود؛ اگرچه ممکن است در گذر زمان نیز پیامدهای بدی برای برخی افراد روی دهد کهباید آماده این پیامدها بود و با استفاده از کارشناسان وضعیت را سامان داد.»
او همچنین توجه به صدای معترضانرا مهم می‌داند و می‌گوید: ممکن است اعتراضات مدنی خشم فروخورده مردم را در قبالبحران‌هایی که تحمل کرده‌اند کم کند، پس بهتر است دولت و مسئولان نهادهای مختلفشرایط را برای بیان دیدگاه‌های مختلف به‌خصوص معترضان فراهم کنند.»
امیر هوشنگ مهریار: سازمان‌هایمردم‌نهاد می‌توانند کاری کنند تا افسردگی و خشم و التهابی که در جامعه وجود داردکمتر شود ولی نباید تصور کنیم که این خشم و التهاب به‌سادگی از بین می‌رود، مثلاسازمان‌های مردم‌نهاد با تشکیل جلساتی عمومی با حضور کارشناسان و ایجاد فضایی برایگفت‌وگوی مردمی می‌توانند شرایط را برای کاهش التهاب فراهم کنند
حسن چلک:در عرصهتگذاری‌های کلان برای تقویت سرمایه اجتماعی نیاز به بازنگری و باز تعریف داریمبه‌گونه‌ای که شفافیت، پاسخگویی و صداقت باید در میان مسئولان وجود داشته باشد وشایسته سالاری جایگزین ژن خوب و فامیل سالاری و جناح بازی شده و شرایطی ایجاد شودکه صدای معترضان هم شنیده شود. این مسائل باعث کاهش فاصله بین مردم و حکومت شده وفضای اجتماعی آرام میشود..منبع:رومه همشهری.29 دی 98
« اطلاع رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم»
جامعه ,مردم ,شرایط ,اجتماعی ,داشته ,مسئولان ,که در ,است که ,در جامعه ,ادامه داد ,در میان ,انجمن مددکاران اجتماعی ,مددکاران اجتماعی ایران ,رئیس انجمن مددکاران ,برای گفت‌وگوی مردمی
درباره این سایت