یادداشت:کاهش جمعیت به کروناربطی ندارد
سیدحسن چلک- رئیس انجمن مددکاران اجتماعیایران
یکیاز موضوعاتی که این رو‌زها به مناسبت روز ملی جمعیت درباره آن بیشتر صحبت شد،کاهش نگران‌کننده رشد جمعیت در کشور است. عده‌ای هم این شرایط را به کرونا ربط می‌دهند.این در حالی است که تأملی بر روند آمار سرشماری‌های کشور در سال‌های مختلف خودگویای این است که این روند کاهشی از دهه‌ها قبل آغاز شده است. آمارها نشان می‌دهندکه شاخص نرخ باروری کل» که در سال ۱۳۶۵ در حدود ۶٫۴ فرزند بوده، مطابق بندج» خطوط کلی ت تحدید موالید کشور برنامه اول توسعه در سال ۱۳۶۷ به‌گونه‌ای هدف‌گذاری شدکه تا سال ۱۳۹۰ به حدود چهار فرزند کاهش یابد؛ اما نکته مهماینجا بود که این هدف‌گذاری در اوایل دهه 70 جامه عمل پوشید، اما باید بپذیریم کهدر ادامه فعالیت‌های مرتبط با کنترل جمعیت در کشور به جایی رسیدیم که در سال ۱۳۹۰، مقدار این شاخص به‌جایرقم چهار، به رقمی در حدود ۱٫۷۴ کاهش پیدا کرده است.همین‌طور براساس آمارهای رسمی ارائه‌شده می‌توان گفت در سال ۱۳۹۷ تعداد یک‌میلیون‌و ۳۶۷ هزار ولادت به ثبت رسیدهکه در مقایسه با سال قبل آن، ۱۲۰ هزار کاهش داشته است.این مقدار کاهش که برای سومین سال متوالی در سال‌های اخیر روند کاهشی را نشان دادهاست، پس از حدود ۴۱ هزار کاهش برای دوره ۱۳۹۶ نسبت به ۱۳۹۵ و ۴۲ هزار کاهش برای دوره ۱۳۹۵ نسبت به ۱۳۹۴ مشاهده شده است». یابراساس آمارهای موجود در سال ۱۳۶۵ جمعیت ن ۱۵تا ۴۹ساله (در سن باروری) درحدود ۱۰میلیون‌و ۵۰۰ هزار نفر بوده که از اینتعداد زن، سالانه در حدود دو میلیون ولادت به ثبت رسیده است. با گذشت سه دهه یعنی۳۰ سال، در سال ۱۳۹۵ جمعیت ن ۱۵تا ۴۹ساله به حدود ۲۲میلیون‌و ۷۰۰ هزار نفر می‌رسد که ازاین تعداد زن فقط در حدود یک‌میلیون‌و ۵۳۰ هزار ولادت به ثبت رسیدهو در مقایسه با تغییرات صورت‌گرفته در چند دهه یادشده، مشاهده میشود که با وجودافزایش جمعیت ن در سن باروری به میزان ۱۲ میلیون نفر (حدود ۲٫۲ برابر)، تعداد موالیدحدود ۵۰۰ هزار مورد (حدود ۰٫۸ برابر) کمتر شده که بادرنظرگرفتن هردوی این تغییرات، در سال ۱۳۹۵ کاهشی در حدود ۲٫۸ برابر نسبت به ولادت‌هایمورد انتظار با الگوی نرخ باروری عمومی حاصل تقسیم ولادت‌ها بر جمعیت ن در سنباروری» در دهه ۱۳۶۰ به دست می‌آید». همین اعداد رسمی نشان می‌دهدتقلیل این شرایط کاهشی رشد جمعیت به دوران مربوط به کرونا تحلیل درستی نیست. باتوجه به روند کاهشی ازدواج به‌دلیل شرایط مختلفی که کرونا در حوزه خانواده،اقتصاد، اشتغال و بی‌کاری و. ایجاد کرد، در سال 1399 ممکن است روند کاهشی بیشترهم شود. گرچه قرارگرفتن در دوران پنجره جمعیتی در کشور می‌توانست یا حتی می‌تواندیک فرصت ارزشمند و طلایی برای پویایی و بالندگی محسوب شود، البته به شرطی که بات‌گذاری‌های مناسب بتوان از این ظرفیت جمعیت فعال به‌درستی استفاده کرد، درغیر این صورت خود می‌تواند تهدیدی جدی قلمداد شود. در تعریف این وضعیت چنین گفتهمی‌شود که وضعیتی است که حاصل جمع جمعیت جوان و میان‌سال (۱۵ تا ۶۴ساله) یک کشور که جمعیتمولد» نامیده میشود به حداکثر میزان خود در دوران حدودا صدساله توسعه‌یافتگی آنکشور می‌رسد و هم‌‌اکنون طبق آخرین سرشماری، این میزان به ۶۹٫۹ درصد یعنی بیش از دوسومجمعیت کشور (حاصل جمع ۲۵٫۱ درصد جمعیت جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله و ۴۴٫۸ درصد جمعیت میان‌سالان ۳۰ تا ۶۴ساله) رسیده است. اینشرایط نشان می‌دهند که زنگ خطر کاهش جمعیت در ایران بیش از دو دهه است که به صدادرآمده است. خاطرم هست سال 1382 گزارشی با عنوان تحلیل مسئله سالمندی در ایران درنشریه برنامه» سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (در آن زمان کارمند آن سازمان بودم)نوشته بودم. یکی از استادان جمعیت‌شناسی با من تماس گرفت و گزارش ارزشمندی را کهدر این زمینه تهیه کرده بودند، در اختیار من قرار داد که آن گزارش هم که بسیار قوی‌تراز کار من بود، همین موضوع را تأیید می‌کرد. اینکه بعد از سال‌ها ت‌های کلیجمعیت نوشته و ابلاغ میشود، بخشی ناشی از همین نگرانی‌ها بود. گرچه فکر می‌کنماین ت‌ها هم نتوانست تأثیر مثبتی بر روند افزایش جمعیت داشته باشد که بررسیدلایل آن خود نیازمند نوشتن کتاب خواهد بود. بدون شک ادامه این روند تأثیرات منفیمتعددی در حوزه‌های اقتصادی، امنیتی، خانواده و ی بر جامعه ما تحمیل خواهد کردکه از جمله آنها می‌توان به افزایش بار تکفل، کاهش جمعیت در سن کار، پایین‌آمدننرخ پس‌انداز خانواده، کاهش رشد اقتصادی، افزایش تقاضای بازنشسته‌های فعلی و فشاربر نظام‌های بیمه‌ای، شکاف‌های (فاصله) نسلی در اثر به‌هم‌خوردن توازن جمعیت نسل‌ها،کم‌رنگ‌ترشدن پوشش چترهای حمایتی خانواده از سالمندان، تهدید امنیت کشور به‌دلیلکاهش جمعیت و. اشاره كرد که بدون شک این شرایط در حوزه‌های اجتماعی و سازمان‌هایاجتماعی هم تأثیرات متفاوتی خواهد گذاشت که به نظر می‌رسد با وضعیت فعلی‌ای که اینسازمان‌ها دارند، توان پاسخ‌گویی به این مشکلات را نخواهند داشت.
منبع:رومه شرق/6 خرداد99
« اطلاع رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم»
جمعیت ,کاهش ,سال ,کشور ,هزار ,روند ,در سال ,در حدود ,که در ,کاهش جمعیت ,در سن
درباره این سایت