حالِ مردم خوب نیست!
سال آینده با افزایش قیمت‌ها اقشار دارای نیاز‌های خاص نیز به‌مراتبدچار مشکلات بیشتری خواهند شد. به‌عنوان مثال وقتی به بودجه جدید نگاهی کنید، می‌بینیدکه تقریبا برای معلولان ۱۰ درصد از آنچه پیشنهاد داده شده بود، تصویب شد. این در حالی است کههزینه‌های فرد معلول بسیار بالا است و خانواده این معلولان حاضر هستند این ۵۵ هزار تومان رادریافت نکنند؛ اما برگردند به همان بنزین هزار‌تومانی. همین را می‌توان به دیگرخانواده‌های نیازمند نیز تعمیم داد.
تاریخ انتشار: ۰۰:۴۶ - ۲۰ آذر ۱۳۹۸
استیصال، یأس و ناامیدی؛ این چکیده حس‌و‌حال و واکنش برخی از مردم،به‌ویژه نسل جوان، در روز‌های پس از اعتراض‌های اواخر آبان گذشته است. اگرچه دراین زمینه هنوز تحقیق و پژوهشی مستند که بتوان به آمار و داده‌های آن استناد کرد،انجام نشده است؛ اما با مرور واکنش اطرافیان، فعالیت کاربران و دوستان دور و نزدیکدر شبکه‌های اجتماعی و تحلیل محتوای این واکنش‌ها می‌توان به این چکیده و خروجیرسید.
به گزارش شرق، عکس و نوشته‌های زیادی در همین روز‌ها دراینستاگرام، توییتر و تلگرام می‌توان دید که تأییدکننده این وضعیت است. کاربرانیکه می‌شناسیم و تا پیش از این در حال‌و‌هوایی دیگر بودند، اهل طنز و بامزه‌بازی یاسفر و تفریح و خوش‌گذرانی یا شهروندان و کاربرانی معمولی بودند، حالا نوشته‌ها ومطالبشان طعم ناامیدی می‌دهد.
گروهی در فکر مهاجرت و رفتن از ایران هستند و گروهی هم از استیصالخود می‌نویسند. نگاهی گذرا به مطالب نوشته‌شده در‌این‌باره نیز نشان می‌دهد میزانواکنش یا همدلی مخاطبان با نوشته‌هایی از این دست (اگر لایک و کامنت را ملاک قراربدهیم)، به شکلی چشمگیر بیشتر از نوشته‌هایی از جنس دیگر است.
این وضعیت ممکن است مقدمه یا نشانه‌ای از ناامیدی باشد که خود رابه شکلی نشان دهد یا شاید موقعیتی گذرا و واکنشی طبیعی به اتفاقی اجتماعی دراطرافمان باشد، شاید هم بروندادی اغراق‌شده در بستر شبکه‌های اجتماعی برای اثباتاینکه من هم واکنش نشان دادم» باشد؛ هر چه هست، مثل دومینو روی دیگران اثر می‌گذاردو ممکن است دامنه اثراتش تا بی‌نهایت ادامه پیدا کند.
تحلیل روان‌شناسان و مددکاران اجتماعی از این وضعیت چیست؟ در گزارشامروز سراغ همین موضوع رفته‌ایم و از این حس‌و‌حال و ریشه‌ها و چشم‌انداز اثراتاجتماعی آن از حسن چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران و مصطفی اقلیما،رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران، که هر دو از متخصصان باسابقه علم مددکاریاجتماعی ایران هستند، سؤال پرسیده‌ایم. آنچه در ادامه می‌آید، تحلیل آن‌ها از اینوضعیت است.
مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران، معتقد استخشم موجود در جامعه حاصل اتفاقی آنی و لحظه‌ای نیست، بلکه چنین پدیده‌هایی در یکپیوستار زمانی بلند‌مدت رخ داده است.
اقلیما گفت: مجموعه اتفاقاتی که در این سال‌ها میان مردم و برخیمسئولان رخ داده است، شکاف‌هایی ایجاد کرده که تلاش‌نکردن برای ترمیم آن در برهه‌هایزمانی مختلف، به صورت نیتی در جامعه مشاهده میشود. بزرگ‌ترین اتفاقی که درآبان ۹۸ و پس از آن رخ داد، ترک‌برداشتن دیوار اعتماد بین مردم و مسئولانبود. چیزی که در سال‌های گذشته هم صدمه‌هایی به آن وارد شده بود؛ اما در ماجرایافزایش قیمت بنزین، نحوه اجرا و اطلاع‌رسانی آن به مردم و اظهارنظر‌هایغیرمسئولانه بعد از آن موجب شد صدمه جبران‌ناپذیری به این اعتماد وارد شود. وقتیرئیس‌جمهور به‌عنوان منتخب مردم در سخنرانی‌های بعد از اعتراض‌ها اعلام می‌کند مابا دوربین‌های شهری و سیستم‌های مانیتورینگ شما را رصد و شناسایی می‌کنیم، طبیعیاست که مردم و رأی‌دهندگان به او، از این موضوع خشمگین شوند. این‌گونه اظهارنظر‌هایغیرمسئولانه که در آن روز‌ها کم هم نبود، موجب شد حتی آن‌هایی که در اعتراض‌هاحضور نداشتند نیز عصبانی شوند. درست است که عده‌ای در آن میان قصد داشتند ازاعتراض‌ها سوءاستفاده کنند؛ اما به گفته مقامات کشور، بیشتر معترضان و آن‌هایی کهدر اتفاقات امسال در خیابان‌ها بودند، از طبقه فرودست جامعه و از میان فقراییبودند که به دلیل افزایش قیمت بنزین، زندگی‌شان مختل شده بود. به‌گونه‌ای که حتیدستور دادند به کشته‌شدگانی که فقط برای اعتراض به خیابان آمده بودند و اغتشاشگرنبودند، دیه داده شود.
به گفته اقلیما، موضوع دیگری که موجب دامن‌زدن به خشم مردم میشود،احساس بی‌تأثیربودن آن‌ها در تعیین سرنوشت‌شان است. در همین ماجرای بنزین وقتینمایندگان مجلس به وضوح اعلام می‌کنند از فرایند تصمیم‌گیری آن کنار گذاشته شده‌اندو بار‌ها اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند، به‌نوعی این احساس در جامعه ایجاد میشود کهدر بازی قدرت جایی ندارند. همه این اتفاق‌ها در کنار هم و تکرار آن در سال‌هایمختلف موجب شده نیتی کم‌کم در جامعه پا بگیرد و همین مسئله وضعیت کنونی راپدید آورده. از طرف دیگر، مردم از سال‌های گذشته تاکنون بار‌ها و بار‌ها در جامعهاحساس بی‌عدالتی کرده‌اند؛ برای مثال مردم می‌بینند مسئولان کشور بار‌ها و بار‌هاشعار غرب‌ستیزی سر می‌دهند، اما خانواده و فرزندانشان را راهی خارج از کشور می‌کنندو این مسئله در سال‌های مختلف بار‌ها رخ می‌دهد. آن‌وقت در چنین شرایط حساسی مردماحساس می‌کنند حداقل برای بهره‌مندی از شرایط اقتصادی مطلوب‌تر و رسیدن به همانبرابری که انتظارش را دارند، راهی خارج از کشور شوند.
اقلیما درباره اینکه برای کاستن از این موج نیتی از زندگی درجامعه چه می‌توان کرد، می‌گوید: همان‌طور که در ابتدا هم گفتم، چنین پدیده‌ایحاصل یک اتفاق لحظه‌ای نیست که درمان لحظه‌ای داشته باشد. دولتمردان ما در طول سال‌هابار‌ها و بار‌ها به دیوار اعتماد میان خودشان و مردم خدشه وارد کردند و حالا ایناعتماد ضربه دیده است و برای ترمیمش هم باید سال‌ها تلاش کرد. البته اگر اراده‌ایبرای ترمیم آن وجود داشته باشد. ما در اتفاقات سال ۱۳۸۸ هم چنین حالتی را در جامعه شاهد بودیم؛ اما آنچه در سال ۱۳۸۸ رخ داد، ناراحتی قسمتی از جامعه بود که احقاق حق خود را در گرو به‌قدرت‌رسیدنبخش دیگری از جناح ی کشور می‌دانست؛ اما برای عصبانیت مردم در این روز‌ها چهنسخه‌ای وجود دارد؟ وقتی بیشتر معترضان و مردمی که به خیابان آمدند، از فقرا ومحرومان جامعه هستند».
حسن چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران، با بیان اینکهاتفاقات دی ۹۶ تا آبان ۹۸ بی‌ارتباط با یکدیگر نیستند، می‌گویدخشم به‌وجود‌آمده در میان مردم به این سادگی‌ها از بین نمی‌رود. مردم مطالباتی داشتند؛اما آیا مطالبات و سؤالات مردم از آن موقع تاکنون به شکلی درست پاسخ داده شده؟فروکش‌کردن این خشم مستم این است که دولت اعتماد ایجاد کند که آن هم باید بانشانگان واقعی باشد. با حرف و صحبت مردم اعتماد نمی‌کنند. یک بخش از این اعتماد از‌دست‌رفتهرا می‌توان با شایسته‌سالاری و صداقت با مردم و اجرای درست قوانین و توجه بهمطالبات بحق مردم و توجه به اقشار دارای نیاز‌های خاص به دست آورد؛ اما اگر ایناتفاق نیفتد، شاخص اعتماد اجتماعی در سطح پایین خواهد ماند؛ چرا‌که شکاف روی دیواراعتماد به‌راحتی ترمیم نخواهد شد».
چلک با اشاره به وضعیت نامناسب مؤلفه‌های اجتماعی در کشورافزود: حال اقتصاد کشور خوب نیست و در کنار آن حال مؤلفه‌های اجماعی نیز خوبنیست. سرمایه اجتماعی و اعتماد اجتماعی بسیار پایین آمده است که آن هم دلایلمختلفی دارد؛ انتصابات نامناسب در حوزه‌های مدیریتی، پرونده فساد‌های مرتبط بامدیران و نزدیکان‌شان که در چند وقت اخیر به دادگاه کشیده شد، روی مؤلفه‌های مهماجتماعی مانند سرمایه‌های اجتماعی و اعتماد اجتماعی تأثیر منفی گذاشت و نتیجه اینشد که در واکنش به اجرای قانون افزایش قیمت حامل‌های انرژی مردم اعتراض کردند.البته اعتراضات را نباید مربوط به جنبش‌های ی دانست. اعتراض افرادی بود کهسفره‌هایشان کوچک و کیفیتش ضعیف‌تر شده بود. این صدای اعتراض مردم بود که بهاعتقاد من شاید معترضان خیابان‌ها را ترک کرده باشند؛ اما واقعیت این است که مردماز نظر ذهنی قانع نشده اند؛ به‌همین‌دلیل می‌بینم که هر فردی که در فضای مجازی دردفاع از حقوق معترضان صحبت می‌کند، مورد توجه بسیاری از مردم قرار می‌گیرد، بیشتربازنشر میشود و لایک بیشتری دریافت می‌کند. این نشان‌دهنده آن است که مردم هنوزقانع نشده‌اند».
او در ادامه گفت: به نظرم آنچه اتفاق افتاد، بیش از آنکه ناشی ازتأثیرات تصمیمات ت‌های خارج از کشور باشد، ناشی از بی‌تدبیری و ضعف مدیریت درکشور است. متأسفانه در حوزه اجرا نخبگان جایگاهی ندارند و طبیعی است که در چنینفضایی چنین اتفاقاتی نیز رخ دهد. حتی در اسلام نیز بار‌ها به مسئله فقر اشاره شدهو گفته شده است که زمانی که فقر می‌آید، ایمان می‌رود. شاید به دلیل تأثیرات فقراست که این عبارت یا عبارات مشابه آن را از پیشوایان دین اسلام می‌شنویم. به نظرمن این خشونت‌ها نشانه است، نشانه از نیتی».
چلک همچنین می‌گوید: سال آینده با افزایش قیمت‌ها اقشاردارای نیاز‌های خاص نیز به‌مراتب دچار مشکلات بیشتری خواهند شد. به‌عنوان مثالوقتی به بودجه جدید نگاهی کنید، می‌بینید که تقریبا برای معلولان ۱۰ درصد از آنچهپیشنهاد داده شده بود، تصویب شد. این در حالی است که هزینه‌های فرد معلول بسیاربالا است و خانواده این معلولان حاضر هستند این ۵۵ هزار تومان رادریافت نکنند؛ اما برگردند به همان بنزین هزار‌تومانی. همین را می‌توان به دیگرخانواده‌های نیازمند نیز تعمیم داد. افرادی که وضعیت اقتصادی نسبتا بهتری دارند،در چنین شرایطی تلاش می‌کنند هر طور شده، از خدمات خود بکاهند تا در هزینه‌های‌شانصرفه‌جویی کنند و بتوانند نیاز‌های اساسی خود را تأمین کنند؛ اما فردی که هیچ چیزیندارد و راهی برای کسب درآمد ندارد، چه راهی دارد. ما باید نگران این افرادباشیم».
« اطلاع رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم»
مردم ,اجتماعی ,هم ,جامعه ,نیز ,بار‌ها ,که در ,است که ,از این ,در جامعه ,مردم و ,اقشار دارای نیاز‌های ,مددکاران اجتماعی ایران، ,دیگر خانواده‌های نیازمند ,رئیس انجمن مددکاران
درباره این سایت