مردم اورژانس اجتماعی را به مداخلاتقضایی ترجیح دهند(بخش اول)
تهران- ایرنا - موسس اورژانس اجتماعی از مردم خواست تا این نهاد را به مداخلات قضایی،ترجیح دهند و گفت: در اینصورت مشکلات مردم قبل از ورود ماموران انتظامی و قضایی حلخواهد شد.
سیدحسن چلک روز سه‌شنبه در گفتوگوی تفصیلی با خبرنگار ایرنا به تشریح وضعیت و وظایف اورژانس اجتماعی پرداخت،وظایفی که بیش از همه به خشونت‌دیدگان خانگی از جمله کودکان آزار دیده، همسرانآزار دیده، سالمندان آزار دیده و معلولین آزار دیده، افرادی که قصد خودکشی دارندیا اقدام به خودکشی کرده‌اند و خانواده آنان، دختران و پسران فراری از منزل، نو دختران در معرض آسیب اجتماعی یا آسیب دیده اجتماعی می‌پردازد.
زوجین متقاضی طلاق و افراد در معرضبحران طلاق، کودکان خیابانی و حتی مبتلایان به اختلال هویت جنسی در معرض آسیب نیزبه گفته چلک از جمله دریافتکنندگان خدمات اورژانس اجتماعی به شمار می‌روند.
او که ریاست انجمن مددکاری اجتماعیایران را نیز برعهده دارد و عضو هیات رییسه منطقه آسیا و اقیانوسیه فدراسیونجهانی مددکاران اجتماعی و عضو کمیته اخلاق این فدراسیون نیز هست، در این گفت وگواز راه‌های کمک‌رسانی اورژانس اجتماعی به خانواده‌ها مانند سامانه تلفنی ۱۲۳ و گروه‌های هدف این مرکز، می‌گوید ومی‌افزاید: افراد دارای اختلال هویت جنسی در سال‌های اول تاسیس در زمره دریافت‌کنندگانخدمات اورژانس اجتماعی پیش‌بینی نشده بودند اما بعدها حسب ضرورت مشمول گروه‌هایهدف این مرکز، قرار گرفتند.
با هم این گفت و گو را می خوانیم.
ایرنا: با توجه به سالگردتاسیس اورژانس اجتماعی در هشتم شهریور، ضمن یادآوری تاریخچه مختصری از تاسیس اینمرکز، مردم از طریق چه راه‌هایی می‌توانند از اورژانس اجتماعی، کمک بگیرند؟
چلک: برنامه اورژانس اجتماعی باسه ویژگی به موقع بودن، در دسترس‌بودن و تخصصی‌بودن، در اردیبهشت ۱۳۷۸ تدوین شد و در ۲۲ و ۲۳ اردیبهشت همان سال در گردهماییمسئولان امور آسیب دیدگان اجتماعی سراسر کشور در شیراز مورد بررسی قرار گرفت و پساز تأیید نهایی با حمایت رئیس و معاون اجتماعی وقت سازمان بهزیستی در کشور اجراییشد. استان یزد اولین استانی بود که در هفته دولت آن سال مرکز اورژانس اجتماعی راراه اندازی کرد. بوشهر، اصفهان، خراسان بزرگ، گیلان، مازندران، کرمان و تهران جزوهشت استانی بودند که در همان سال اورژانس اجتماعی را راه اندازی کردند و می‌توانمبگویم که اورژانس اجتماعی اکنون وارد 23 سالگی شده است.
اورژانس اجتماعی در حال حاضر شاملچهار فعالیت مرکز مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی به نام مرکز مادراورژانس اجتماعی، پایگاه خدمات اجتماعی یا همان ایستگاه اورژانس اجتماعی، خط تلفناورژانس اجتماعی (۱۲۳) وخدمات سیار اورژانس اجتماعی است و اکنون در همه استان‌های کشور فعالیت دارد.مردم می توانند با مراجعه حضوری به مرکز مادر اورژانس اجتماعی یا همان مرکز مداخلهدر بحران یا پایگاه خدمات اجتماعی یا خودروهای خدمات سیار از خدمات استفاده کنندیا اینکه با خط اورژانس اجتماعی با شماره ۱۲۳ تماس بگیرند.
ایرنا: چند خودرو دراختیار کارشناسان مربوطه در اورژانس اجتماعی آماده خدمت‌رسانی به صورت سیار بهمردم هستند؟
چلک: خدمات سیار اورژانساجتماعی در گذشته به شکل کنونی که دارای خودروی یک شکل باشند، نبود. از همانسال ۱۳۷۸ ازطریق خودروهای اداری یا آژانس‌ها، پیگیری‌ها و مداخله در محل انجام می‌شد. بهمنسال ۱۳۷۸ دراصفهان یک دستگاه مینی بوس وسال ۱۳۷۹دو دستگاه مینی بوس درتهران برای این کار اختصاص پیدا کرده بود. در مقطعیهفت دستگاه خودروی ون توسط سازمان‌های بین‌المللی برای این کار در نظر گرفته شدهبود در شهرستان‌ها هم نوع خودروها متفاوت بود. خودروهای موجود یک‌شکل با شناسهمشخص در ۲۵خرداد ۱۳۸۷ درتهران در محل نمایشگاه بین المللی تهران با ۵۰ خودرو افتتاح شد که در سال ۱۳۸۶ خریداری شده بودند. در حال حاضر فکرمی‌کنم حدود ۳۰۰خودرو را شامل میشود و گویا در حال افزایش هم هست. چون بر اساس جزء ۳ بند ب» ماده ۸۰ قانون برنامه ششم توسعه در شهرهایبالای ۵۰هزار نفر این برنامه توسعه پیدا کرد که در بیش از ۱۵۰ شهر در یک سال تأسیس شدند.
ایرنا: اورژانس اجتماعی چهاهدافی را دنبال می کند؟
چلک: اورژانس اجتماعی برنامه‌ایاست که هدفش پر شدن فاصله بین خانه تا کلانتری است تا افراد مشمول این برنامه برایهر موضوعی سراغ پاسگاه و دادگاه نروند و پرونده قضائی نداشته باشند. ولی اهدافمهمی را برایش متصور بودیم که شامل شناسایی مناطق و کانون‌های آسیب زا و آسیب‌هایشایع و در حال شیوع به صورت کشوری، منطقه‌ای و محلی، تقویت مداخله‌های اجتماعی وروانی قبل از مداخله‌های قضائی-انتظامی، مداخله در بحران‌های فردی، خانوادگی واجتماعی و تسهیل دسترسی افراد به خدمات تخصصی مورد نیاز است. توانمند سازی افرادمشمول به صورت بازگشت به خانواده، فراهم کردن زمینه زندگی مستقل یا ارجاع به مراکزمرتبط، ارائه نظرات کارشناسی و مشاوره‌ای به مراجع قضائی حسب درخواست، تبادلاطلاعات و آمار مربوط با سازمان‌های ذی ربط با رعایت قوانین و مقررات مربوط ازدیگر اهداف به شمار می‌روند.
ایرنا: گروه های هدفاورژانس اجتماعی چه کسانی هستند؟ آیا افراد دارای اختلال هویت جنسی نیز می‌تواننداز اورژانس اجتماعی خدمات دریافت کنند؟
چلک: گروه‌های هدف اورژانساجتماعی شامل خشونت دیدگان خانگی از قبیل کودکان آزار دیده، همسران آزار دیده،سالمندان آزار دیده و معلولین آزار دیده، افرادی که قصد خودکشی دارند یا اقدام بهخودکشی کرده‌اند و خانواده آنان، دختران و پسران فراری از منزل، ن و دختران درمعرض آسیب اجتماعی یا آسیب دیده اجتماعی، زوجین متقاضی طلاق و افراد در معرض بحرانطلاق، کودکان خیابانی، مبتلایان به اختلال هویت جنسی در معرض آسیب از جمله دریافتکنندگان خدمات اورژانس اجتماعی هستند و افراد دارای اختلال هویت جنسی در سال‌هایاول پیش بینی نشده بودند که بعدها حسب ضرورت و چون کار آنها از طریق مرکز مداخلهدر بحران پیگیری می‌شد به افراد مشمول اضافه شدند که در آئین نامه سال ۱۳۹۲ هیأت دولت اضافه شدند. البته درشرایط بحران های طبیعی و غیرطبیعی هم الان حضور پیدا می کنند و به این گروه هایهدف خدمات می دهند.
ایرنا: به نظر می‌رسد وظیفهاورژانس اجتماعی و کار کردن در حوزه آسیب‌های اجتماعی، ماهیت فرابخشی دارد. همکاریاورژانس اجتماعی با نهادهای دیگر به چه شکل است؟
چلک: دقیقا به نکته مهمی اشارهکردید. در این برنامه با توجه به ماهیت کار و گروه های هدف و نوع مداخلات موردنیاز، همکاری‌های درون و برون سازمانی بسیار مهم بوده، هستند و خواهند بود. درابتدای کار همکاری‌های برون سازمانی خوب و همکاری‌های درون سازمانی بسیار ضعیفبود. به عنوان مثال با قوه قضائیه تفاهم نامه داشتیم، معاون مربوطه این قوه، نامه‌ایبه مراکز استان‌ها ارسال کرده بود تا همکاری کنند. وزارت کشور و نیروی انتظامیهمکاری خیلی خوبی داشتند. ولی در داخل سازمان این همکاری ضعیف بود. دلایل متعددیداشت. از جمله اینکه معمولاً ساختارهای سنتی از تغییر گریزان هستند یا هراس دارندچون کارشان با اجرای این برنامه‌ها بیشتر می‌شد، یا مراجعه از طریق اورژانساجتماعی به واحدهای دیگر بیشتر می‌شد. به طور مثال برای شناسایی کودک بد سرپرستقبل از این برنامه سیستم شناسایی فعالی وجود نداشت. پس طبیعی بود با توسعه اینبرنامه سر آنها به هم به اصطلاح شلوغ می‌شد. از سوی دیگر دغدغه‌ها هم بی دلیل نبودچون بودجه و نیروی انسانی کافی نداشتند، یا در حوزه‌های دیگر هم همین طور. ولی اگرقرار بود همه چیز یکجا ایجاد شود بدون شک تا الان یک مرکز هم راه اندازی نمی‌شد.ضمن اینکه نمی‌شد نسبت به نیازهای جامعه هدف بی تفاوت بود و اطمینان داشتم کهرویکرد غیر فعال اثر بخشی لازم را ندارد به همین دلیل با انتخاب رویکرد فعال اینبرنامه تأسیس شد. بعدها این همکاری‌ها بهتر شد. برای سایر سازمان‌ها هم در آئیننامه سال ۱۳۸۲وظایفی پیش بینی شده که علاوه بر دستگاه‌هایی که قبلاً اشاره کردم لازم است بهوزارت ارتباطات اشاره کنم که همکاری بی‌نظیری داشت.
ایرنا: ارتباط برنامهاورژانس اجتماعی با حوزه های قضایی و انتظامی چه است؟
چلک: به دلیل ماهیت فرابخشیتعامل خوب بین پلیس و قضات، تأثیر چشمگیری در تحقق اهداف برنامه اورژانس اجتماعیدارد ولی اورژانس اجتماعی یک برنامه اجتماعی است و اساس پذیرش آن هم بصورت خودمعرفو غیر اجباری است. ولی برای ارائه خدمات حتما نیاز به همکاری‌های همکارانقضائی و انتظامی هست. اما همیشه گفتم اورژانس اجتماعی گشت ارشاد نیست ولی آرزو می‌کنمبه جایی برسیم اگر روزی مردم به خدمات مداخله ای در حوزه افراد مشمول برنامه نیازداشتند اورژانس اجتماعی را به مداخلات قضایی ترحیح دهند تا مشکلاتشان قبل از ورودماموران انتظامی و قضایی حل شود تا از این طریق قضازدایی جنبه عملیاتی‌تری به خودبگیرد. ضمن اینکه معتقدم پذیرش اجتماعی پس از بروز مشکل هنگامی که فرد وارد زندانیا وارد چرخه قضایی میشود به مراتب سخت‌تر از اورژانس اجتماعی است.
ایرنا: توسعه اورژانساجتماعی را در سال‌های اخیر چگونه بود؟
چلک: از نظر کمی توسعه بیشتریپیدا کرده زیرا دولت براساس تکلیف ماده ۸۰ برنامه ششم توسعه مقدمات توسعه اینبرنامه مهم را فراهم ساخته گرچه هنوز کامل نشده ولی توسعه این تعداد در طولیک سال میتواند مورد توجه باشد. بدون شک توسعه اورژانس اجتماعی در شهرهای جدیدکمک می‌کند تا این برنامه فراگیرتر شده و افراد بیشتری از خدمات شبانه روزی،رایگان و تخصصی این برنامه در مناطق بیشتری از کشور بهره‌مند شوند.
البته برای نهادینه شدن این برنامهتوجه به چند نکته اساسی است و نباید فقط به توسعه کمی ناقص بسنده کرد. ضمن تکمیلتوسعه کمی کارهای انجام شده، برای توسعه کیفی هم باید تمهیداتی اتخاذ شود تا ارائهخدمات این برنامه زمینه رضایت بیشتر خدمت گیرندگان را فراهم کند. از جمله اینموارد می‌توان به امنیت شغلی کارشناسان، تکمیل چهار برنامه اورژانس اجتماعی شاملمرکز مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی، پایگاه خدمات اجتماعی، خط تلفناورژانس اجتماعی (۱۲۳) وخدمات سیار اورژانس اجتماعی، تلاش برای افزایش هماهنگی‌ها و همکاری‌های درونسازمانی در حوزه‌های کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، ن سرپرست خانوار، افراددارای معلولیت، سالمندان، بیماران روانی مزمن، سو مصرف مواد مخدر و روان گردان‌ها،پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، مشاوره و خدمات روانشناختی، هماهنگی‌های برونسازمانی با دستگاه‌های مرتبط اطلاع‌رسانی فراگیر و مستمر برای شناسایی بیشتر مردمو دستگاه‌های مرتبط، تکمیل خدمات دیگری که از سال ۱۳۷۸ شروع شده و نیاز به توسعه دارد تا درارتقای خدمات اورژانس اجتماعی موفقیت بیشتری حاصل شود از قبیل خانه سلامت برایدختران، بازپروری ن آسیب‌دیده اجتماعی، مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق،شناسایی و جذب کودکان خیابانی، تولید دانش بومی مرتبط با گروه‌های هدف و موضوعاتمرتبط از جمله این موارد میباشد که امید است با تدبیر بهتر تحقق پیدا کند.
ایرنا: نظر شما در خصوصواگذاری به بخش خصوصی چیست؟
چلک: همیشه مخالف واگذاری این کار به بخش غیر دولتی و خصوصی بودم وهستم زیرا این کار را از جنس موضوعات حساس و حاکمیتی تلقی می‌کنم. به جز پایگاهخدمات اجتماعی که با رویکرد محله محوری مشارکت مردم است و می‌توان آن را واگذارکرد ولی بقیه موارد را باید دولتی نگه داشت. بخش‌های خصوصی و غیر دولتی می‌توانند ظرفیت‌هایخود را برای توانمند سازی افراد در اختیار مجریان این برنامه قرار دهند.
به عنوان مثال در قالب مسئولیتاجتماعی بنگاه‌های بخش خصوص برای تأمین زیر ساخت و اشتغال افراد و . کمک کند یاخیرین هم همینطور. همه کمک‌ها که نباید ااما بطور مستقیم با دست خودشان ارائهشود. مهم نیت‌شان هست که ثواب کار خیرشان را می‌بینند. یک اشتباه در این برنامه میتواند حیثیت کشور را خدشه دار کند و اعتماد و اطمینان به این برنامه اجتماعی وسازمان بزرگ بهزیستی را خدشه دار کند. باید خیلی مراقب بود.
ایرنا: تناقض‌هایی دربارهسال فعالیت اورژانس اجتماعی وجود دارد، نظر شما در این باره چیست؟ اورژانس اجتماعیدر هیات دولت مصوبه ای مرتبط دارد؟
چلک: اورزانس اجتماعی سال 1378تاسیس شد.ولی به منظور نهادینه شدن همکاری‌های بین بخشی سال ۸۷ و ۸۸ پیش نویس لایحه‌ای را نوشتیم کهبتواند پس از طی مراحل اداری تبدیل به قانون شود. ابتدای سال ۸۹ من از دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعیبهزیستی رفتم و بعدا که در سال ۹۰مسؤلیت دفتر امور آسیب‌های اجتماعی وزارت رفاه به من سپرده شد با همکاری بهزیستیپیش‌نویس آئین‌نامه‌ای را نوشتیم و به دولت ارسال کردیم.
پس از بررسی‌های کارشناسی در کمیسیوناجتماعی و دولت، آئین نامه یک بار در ۲۶شهریور سال ۹۱با انجام اصلاحاتی در دولت به تصویب رسید. پس از انجام اصلاحات مجدداً در خرداد ۹۲ تصویب و ابلاغ شد. البته عنوان آئین‌نامهمصوب هیئت وزیران فوریت های اجتماعی» است و چون دولت نمی‌توانست در مستندات ازاصطلاحات لاتین استفاده کند فوریت جایگزین اورژانس شد که متأسفانه برخی از افرادهمین را بهانه می‌کنند و تاریخ راه اندازی اورژانس اجتماعی را سال ۹۲ اعلام می‌کنند.
در حالی که در موافقتنامه‌های بودجه،تشکیلات اداری مراکز، مصوبه راه اندازی خط تلفن اورژانس اجتماعی ۱۲۳ در سال ۱۳۸۳ و خدمات سیار اورژانس اجتماعی گویایواقعیت تاریخ راه اندازی اورژانس اجتماعی است و نمی‌توان آن را تحریف کرد.سال 1378سال تاسیس است.
.منبع:ایرنا/11 شهریور99
« اطلاع رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم»
اجتماعی ,اورژانس ,خدمات ,سال ,برنامه ,افراد ,اورژانس اجتماعی ,این برنامه , چلک ,که در ,مداخله در ,خدمات اورژانس اجتماعی ,برنامه اورژانس اجتماعی ,موسس اورژانس اجتماعی ,افراد دارای اختلال
درباره این سایت