قربانی،متهم نیست!
چالش‌های پیش رویافشاگری‌های مجازی درباره آزار و جنسی درگفت‌وگو با کارشناسان آسیب‌هایاجتماعی
یکتافراهانی ـ خبرنگار
خشونتو آزار، اشکال و مراتب مختلفی دارد اما در این میان خشونت و آزار جنسی یکی ازمعدود جرم‌هایی در دنیاست که در آن احساس شرم و گناه قربانی گاهی مانع از پیگیریجرم مجرم میشود و حتی در بسیاری موارد قربانی خود را هم مقصر می‌داند. بررسی نحوهرسیدگی به پرونده‌های شکایت علیه های جنسی در کشورهای مختلف بسیار متفاوت استاما اینگونه بررسی‌ها در بسیاری از کشورها نشان از آن دارد که ناهنجاری‌هایمردسالارانه اغلب قربانی را هم زیرسؤال می‌برد. ضمن اینکه مجرم نیز خیلی راحت یاموضوع را کتمان می‌کند یا قربانی را هم در ارتکاب جرم خود مجرم می‌شناسد. در ایرانآزارهای جنسی نه در محیط کار و تحصیل، نه در خانواده و اجتماع و نه حتی در موردکودکان جرم شناخته‌شده‌ای نیست و پیگیری آن نیازمند شاکی خصوصی و داشتن شاهد و درواقع پروسه‌ای سخت و طولانی است. اما افشاگری‌های اخیر جنسی علیه ن نشانگر شکل‌گیریفضای تازه‌ای در شکستن سکوت سنگینی است که همیشه بر این مشکل سایه افکنده بود؛موضوعی که در یک مورد منجر به پیگیری پلیس امنیت کشور شد و پرونده آزارگرجنسی درحال تشکیل است.
ویژگیو عوارض خشونت‌های جنسی
دکترسیدحسن چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران درخصوص تأثیرات و عوارض جسمی والبته روحی فردی که مورد خشونت جنسی واقع میشود می‌گوید: تأثیرات چنین آسیبیبسیار ماندگار است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های های جنسی نیز نیتی کسی استکه مورد و آزار جنسی قرار می‌گیرد. اما واقعیت این است که افشای این موضوعمی‌تواند کارکردهای مثبت و منفی در جامعه داشته باشد. تبعات منفی چنین افشاگری‌هاییمانع از انجام چنین کاری توسط قربانی میشود و ترس‌ها و تردیدهای او معمولاً مانعاز آن میشود که بتواند به‌موقع حق خود را طلب کند و گاهی مانند افشاگری‌های اخیرموضوع مدت‌ها به تأخیر می‌افتد.
دکتر چلک می‌گوید که اغلب نوع واکنشی که اطرافیان نسبت به فرد قربانی دارند وتهدیدات شخص گر مانع از آن میشود که قربانیان بتوانند در این خصوص اقدامیانجام دهند. به علاوه معمولاً پذیرش خانواده و جامعه نسبت به این فرد بسیار سخت ودشوار خواهد بود و همه این موارد در کنار هم مانع از افشای به‌موقع چنین جرم‌هاییخواهد شد. رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران عقیده دارد که نااطمینانی از آینده همنکته مهم دیگری در این خصوص است چون قربانی نمی‌داند بعد از افشای چنین رازی شرایطاو در آینده به چه شکل خواهد شد و دیگران در موردش چگونه قضاوت خواهند کرد. درواقع داشتن شهامت و جسارت لازم برای آشکار‌کردن چنین رازی عواقب خاص خود را خواهدداشت که تا قبل از مطرح‌شدن آن شخص قربانی آگاهی دقیقی از آن نداشته است.
حمایت‌هایقانونی و اجتماعی
دکتر چلک می‌گوید: کیفیت و کمیت حمایت‌های قانونی و اجتماعی که از افرادی کهقربانی می‌شوند صورت می‌گیرد نکته مهم دیگری است که تأثیر بسیار زیادی در چگونگیتصمیم‌گیری قربانیان خواهد داشت. حمایت‌های اجتماعی، قانونی و خانوادگی باید به‌گونه‌ایاطمینان‌بخش باشند. در این صورت می‌توان امیدوار بود که جامعه به سمتی برودکه مردم از افشای اینگونه ات کمتر بترسند یا آنها را کتمان کنند. در واقع دربسیاری موارد سیستم حمایتی می‌تواند پشتوانه‌ای برای افراد قربانی باشد؛ به‌گونه‌ایکه اینگونه حمایت‌ها مانع از تکرار و استمرار این موضوع توسط همان فرد گر یاافراد دیگری از این دست باشد. رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران می‌افزاید: پذیرشاجتماعی، موضوع مهمی در این زمینه است و بخش قابل توجه دیگر آن هم وجود سیستمی استکه افراد بتوانند به‌موقع اطلاع‌رسانی کنند. دکتر چلک می‌گوید: وجود سازمانو در نهایت سیستمی که بتواند کارها را سامان ببخشد موضوع بسیار مهمی است؛ سیستمیکه فارغ از آنکه فرد قربانی چه‌کسی باشد یا چه سمتی داشته باشد به جرم او رسیدگیکند.
چشم‌پوشیو انکار
دکتر چلک می‌گوید: جنسی قابل چشم‌پوشی نیست و حتی سکوت درباره آن هم نوعیظلم و خیانت در حق افراد دیگری است که ممکن است قربانی بعدی به‌حساب بیایند. درهیچ قانون یا آموزه دینی‌ای هم پیگیری حق و حقوق منع نشده و گفته نشده که افراد حقخود را مطالبه نکنند. و تعرضی که به افراد اعم از مردان و ن و کودکان میشود حتماً باید پیگیری و بررسی شود. همچنین با توجه به اینکه بعضی علائمناشی از بالینی است، طبیعتاً اگر به‌موقع به آنها رسیدگی نشود ممکن استنتوان تشخیص درستی نسبت به آنها داشت. البته باز هم شیوه‌هایی برای تشخیص درستوجود دارد ولی بهتر است شرایط اجتماع به‌گونه‌ای باشد که عوارضی که فرد قربانیمتقبل میشود تا سال‌ها گریبانگیر او نباشد. توجه داشته باشیم ناامن‌کردن فضا برایفرد م با پرده‌برداری از جرم او می‌تواند یکی از پیامدهای مثبت اینگونهافشاگری‌ها باشد. رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران عقیده دارد که بازنگری درقوانین درخصوص چنین جرم‌هایی و تقویت سیستم‌های حمایتی در نظام رسمی ما می‌تواندباعث تغییر رفتار مجرمان و تصمیم‌گیری به‌موقع و بهتر قربانیان شود. سیستم‌هایحمایتی شامل حمایت‌های حقوقی، روانی و اجتماعی باعث می‌شوند که چنین جرم‌هایی کمتردر جامعه اتفاق بیفتد. رعایت حقوق شهروندی هم مانع از بی‌تفاوتی نسبت به شهرونداندیگر خواهد شد و از همه مهم‌تر اینکه مردم باید از حق و حقوق خود آگاه باشند ونسبت به آن بی‌تفاوت نباشند.
واکنش‌هایمتفاوت نسبت به یک جرم
دکتر چلک می‌گوید: ممکن است در مناطق مختلف یک شهر با توجه به عوامل بسیار متفاوتشاهد واکنش‌های بسیار متفاوتی هم باشیم. آموزش‌های متنوع و نوع فرهنگ و تفکر هرخانواده و نوع شناختی که آنها نسبت به مسائل مختلف دارند باعث متنوع‌شدن نوعبرداشت‌ها و در نتیجه واکنش‌ها خواهد بود.
رئیسانجمن مددکاری اجتماعی ایران می‌افزاید: بعضی خانواده‌ها پس از باخبرشدن از چنینحادثه‌ای برای فرزندشان از او حمایت و برعکس عده‌ای دیگر نیز او را طرد می‌کنند.در واقع نوع واکنش اطرافیان باعث میشود که سکوت یا افشای قربانی به شخص ماجازه بدهد تا به جرم خود ادامه بدهد یا بر عکس مانع از ادامه چنین جرمی شود.متأسفانه فضای جامعه ما هم اغلب به‌گونه‌ای است که سکوت قربانیان را به‌دنبالخواهد داشت.
دکتر چلک می‌گوید: ایجاد موج افشاگری و اطلاع‌رسانی درخصوص چنین جرم‌هایی و آگاه‌سازی‌دیگران باعث احتیاط بیشتر دیگران و البته گاهی هم در بعضی موارد سبب میشود تا عده‌ایهم در این میان بخواهند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند؛ یعنی بعضی افراد به دروغاطلاعات اشتباهی در این خصوص در اختیار دیگران قرار می‌دهند و باعث احساس ناامنی ونااعتمادی بین دیگران می‌شوند.
رئیسانجمن مددکاری اجتماعی ایران، حمایت و اطمینان‌بخشی اجتماعی و قانونی را عاملبسیار مهمی در ادامه پیدا‌نکردن چنین رفتارهایی می‌داند و عقیده دارد به این ترتیبمگران و افراد خاطی اجازه نخواهند داشت به‌راحتی دست به چنین هایی بزنندو خیالشان هم راحت باشد که کسی جرأت نخواهد داشت پرده از راز های آنهابردارد. در واقع فضا در جامعه باید به‌گونه‌ای باشد که مان امنیت نداشتهباشند تا بتوانند به تکرار رفتارهای ناشی از خشونت و خود ادامه دهند.منبع:رومه همشهری/16 شهریور99
« اطلاع رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم»
هم ,قربانی ,چنین ,اجتماعی ,جنسی ,افراد ,مانع از ,است که ,در این ,نسبت به ,چلک می‌گوید ,انجمن مددکاری اجتماعی ,رئیس انجمن مددکاری ,مددکاری اجتماعی ایران ,اجتماعی ایران می‌افزاید
درباره این سایت