یادداشت:باور کنیم سرمایه اجتماعی سرمایه است
سیدحسن چلک. رئیس انجمن مددکاران اجتماعیایران
(رومه شرق،2 آذر99)
یکیاز مفاهیمی که این روز‌ها و به‌ویژه زمانی که با بحرانی مواجه می‌شویم با آن سر وکار داریم، مفهوم سرمایه اجتماعی» است. گاهی اوقات کسانی از این مفهوم در صحبت‌هایشاناستفاده می‌کنند که یا دقیقا این سرمایه را نمی‌شناسند و اامات آن را نمی‌دانندیا می‌شناسند ولی باور ندارند. عده‌ای هم که ممکن است باور داشته باشند و می‌شناسند،ممکن است نتوانند تأثیر چندانی در افزایش آن داشته باشند، چون اامات افرایش اینسرمایه موضوعی فرابخشی است. گاهی اوقات هم تعریف ساده‌ای از این مفهوم گسترده،پیچیده و. داریم و فکر می‌کنیم سرمایه اجتماعی همین است که مربوط به شناخت محدودما» میشود. اگر نیم‌نگاهی به تعاریف نظریه‌پردازان اخیر داشه باشیم، متوجه می‌شویمکه حتی در میان آنان نیز اجماعی وجود ندارد. پیر بوردیو، سه نوع سرمایه اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی را مد نظر داشت. او سرمایه اجتماعی را شکلی از سرمایه می‌دانستکه به ارتباطات و مشارکت اعضای یک سازمان توجه دارد و می‌تواند همراه با سرمایهفرهنگی، ابزاری برای رسیدن به سرمایه‌های اقتصادی باشد که گویا یک دیدگاه ابزاریصرف است؛ اما جیمز کُلمن سرمایه اجتماعی را ارزش آن جنبه از ساختار اجتماعی که به‌عنوانمنبعی در اختیار اعضا قرار می‌گیرد تا بتوانند به اهداف و منافع خود دست پیداکنند، مدنظر قرار می‌دهد و سرمایه اجتماعی را به‌عنوان ابزاری برای حصول به سرمایهانسانی به کار ببرد.
پوتنامنیز یکی دیگر از محققان اخیر سرمایه اجتماعی است که سرمایه اجتماعی را مجموعه‌ایاز مفاهیمی مانند اعتماد، هنجارها و شبکه‌ها می‌داند که موجب ایجاد ارتباط ومشارکت بهینه اعضای یک اجتماع میشود و در نهایت منافع متقابل آنان را تأمین خواهدکرد. او سرمایه اجتماعی را به‌عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به توسعه ی و اجتماعیدر نظام‌های مختلف ی می‌دانست و تأکید عمده او بر مفهوم اعتماد بود. فوکویاما،سرمایه اجتماعی را یک هنجار اجتماعی محسوب میکند که همکاری بین دو یا چند نفر راتقویت میکند و آن را ویژگی عمل متقابل بین دو دوست می‌داند.
او معتقد است اعتماد،شبکه‌های ارتباطی و جامعه مدنی، همگی محصول سرمایه اجتماعی هستند، نه اینکه خودآنها سرمایه اجتماعی به حساب بیایند. از نظر او هنجارهایی سرمایه اجتماعی هستند کهبه همکاری در گروه‌ها منجر شوند. تأملی بر پژوهش‌های ملی که در سال‌های اخیر درایران درخصوص سنجش سرمایه اجتماعی به سفارش شورای اجتماعی کشور در سال‌های 94 و 97انجام شده است، نشان می‌دهد که حال سرمایه اجتماعی خوب نیست؛ این یعنی باید نگرانبود. مراقب باشیم تا رفتار‌های احساسی مردم در شرایط بحرانی را مبنای افزایشسرمایه اجتماعی قلمداد نکنیم. اگر نیم‌نگاهی به انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامیهم در دور اول و هم دور دوم بیندازیم، به‌خوبی متوجه این شرایط می‌شویم تا در همیندوران کرونا بی‌توجهی یا کم‌توجهی به مشارکت مردم در کنترل ویروس کرونا، سفر‌رفتن،مراسم‌های گروهی، احتکار اجناس، گران‌فروشی بی‌قاعده، اختلاس‌ها، جرائم یقه‌سفیدان،دعواهای جناحی با هدف تضعیف رقیب ی، افزایش ارتکاب جرائم و آسیب‌های اجتماعیو. خود نشانه‌های کوچکی از این وضعیت است. به برخی از یافته‌های این سنجش اشارهمی‌کنم تا با عدد و رقم این وضعیت نشان داده شود. درباره ارزیابی (پنداشت)مردم از موفقیت کشور در حل مشکلات، نظر مردم این‌گونه بود که در حل بی‌کاری حدود15، تبعیض و نابرابری حدود 24، گرانی و تورم حدود 15، فساد مالی و ارتشا حدود 31،فقر حدود 22 و اعتیاد حدود 25 بوده است که براساس یافته‌های سال 97 این‌گونه بهنظر می‌سد که شرایط بدتر شده است و اگر در این شرایط مجددا بررسی شود، نشانه‌هایبهتری نخواهیم داشت. یا در زمینه اعتماد سازمانی کمتر از 16 درصد رضایت زیاد وخیلی زیاد داشتند. از پاسخ‌گویی سازمان‌‌ها به نیاز‌ها هم کمتر از 20 درصد رضایتداشتند. همچنین فقط کمتر از درصد مردم را زیاد و خیلی زیاد قابل اعتماد می‌دانستندیا حاضر بودند فرزندان خود را هنگام مسافرت به همسایگان بسپرند. اینها گوشه‌ایکوچک از یافته‌های این سنجش ملی بود.
بپذیریمکه اگر حال این سرمایه خوب نباشد، هر نوع پیشرفت واقعی در حوزه‌های دیگر حتی حوزه‌هایاقتصادی امکان‌پذیر نخواهد بود. همه ارکان حاکمیت برای افزایش این سرمایه مهم درجامعه باید یک‌صدا شوند و اامات افزایش این سرمایه را بپذیرند.
« اطلاع رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم»
سرمایه ,اجتماعی ,هم ,مردم ,افزایش ,شرایط ,سرمایه اجتماعی ,اجتماعی را ,این سرمایه ,از این ,است که
درباره این سایت