بودجه آسیب‌های اجتماعی زیر ذره‌بین انصاف

بودجه آسیب‌های اجتماعی زیر ذره‌بین انصاف

آسیب‌های اجتماعی این روزها بیشتر شده است. جمعیت بیشتری به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند و فقر مطلق آشکارا در گوشه و کنار شهر دیده می‌شود.

سن اعتیاد پایین آمده و برخی از ن و مردان مبتلا به اعتیاد بودن هیچ سرپناهی شب را تا صبح زیر آسمان شهر سپری می‌کنند.

حاشیه‌نشینی‌ زیاد شده طوری‌که هرازگاهی تصاویر ناراحت‌کننده تخریب آلونکِ زن سرپرست یک خانواده حال و احوال آدمی را آشفته می‌کند.

 خانواده‌هایی که یک یا چند عضو معلول در خود دارند توان پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور نگهداری آن‌ها را نداشته و به سمت سازمان‌های حمایتی مانند بهزیستی دست یاری دراز می‌کنند.

 اگر همین سازمان‌های دولتی و خصوصی که در حوزه آسیب‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند بودجه کافی نداشته باشند، چطور می‌خواهند جوابگوی خیل کسانی باشند که امروز به آن‌ها محتاج هستند؟ این درحالی است که  لایحه پیشنهادی بودجه 1400 توجه اندکی به آسیب‌های اجتماعی داشته است. درهمین‌باره سیدحسن ‌چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران روز گذشته در یک لایو(بخش‌زنده) اینستاگرامی بی‌توجهی بودجه1400 به آسیب‌های اجتماعی را نوید روزهای سخت برای سال آینده توصیف کرد.

او گفت: رفاه و تامین‌اجتماعی بخش‌های گسترده‌ای مانند بیمه‌های اجتماعی، امدادونجات، بخش توان‌بخشی و حمایتی دارد. به‌همین دلیل هم انتظار می‌رود در بودجه توجه بیشتری به آن شود. اگر بین بودجه پیشنهادی 1400 و سال 1399 مقایسه‌ای داشته باشم در مجموع بودجه رفاه در بخش حمایتی آن 70درصد رشد داشته که بیشتر به‌خاطر یارانه‌های معیشتی است. در بخش توانبخشی 9.1درصد رشد داشته و رفاه اجتماعی با 41درصد رشد منفی مواجه شده، همچنین بیمه‌های اجتماعی 20درصد رشد و امدادونجات 8.3درصد رشد داشته‌اند، آن هم برای کشوری که دائم بحران‌های طبیعی مانند سیل را تجربه می‌کند، اما این درصدهای رشد نباید ما را فریب دهد، چراکه پایه بودجه آسیب‌های اجتماعی بسیار ضعیف است. با این اوصاف مطمئناً ما در سال آینده بحران بیشتری را در حوزه پاسخگویی به مطالبات و نیازهای جامعه هدف حوزه اجتماعی خواهیم داشت.»

اعتیاد و بودجه

‌چلک با اشاره به اهمیت توجه به اعتیاد به عنوان آسیبی که بی‌توجهی به آن سبب تشدید و ایجاد سایر آسیب‌های اجتماعی می‌شود، بیان کرد: طبق بررسی‌هایی که انجام شده اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان‌ها اولویت اول در آسیب‌های اجتماعی است. تاثیری که اعتیاد روی افزایش سرقت و خشونت خانگی دارد بسیار زیاد است. امروز طبق اعلام رسمی ستاد مبارزه با مواد مخدر 4میلیون و 400هزار معتاد داریم، از طرفی کشور ما در همسایگی دو کشوری هست که بزرگ‌ترین تولید کنند مخدر هستند. چیزی حدود 70تا 75درصد زندانی‌های ما به‌خاطر مواد مخدر است. بنابراین، اعتیاد دغدغه کارشناسان و مردم و مسئولین است. با این وجود فکر می‌کنید چه اتفاقی در این زمینه در بودجه 1400 افتاده؟ بودجه مقابله با مواد مخدر 11.4درصد رشد منفی داشته که با هیچ منطقی جور درنمی‌آید.» وی ادامه داد: وقتی برنامه‌ریزی می‌کنیم اولین مرحله بررسی وضعیت موجود است، وضعیت موجود درباره اعتیاد به ما می‌گوید که اعتیاد دارد نه‌تر می‌شود، نوع مواد مخدر دارد خطرناک‌تر می‌شود، سن مصرف پایین‌تر می‌آید، بنابراین با چه منطقی در بودجه 11.4درصد سهم مقابله با اعتیاد را کاهش می‌دهیم؟ شما امروز معتادهایی را که در شهر هستند به‌راحتی می‌بینید، آن‌ها در حال بیشتر شدن هستند، اعتیاد تاثیر زیادی روی چرخه آسیب‌های اجتماعی دیگر می‌گذارد، بنابراین به‌نظرم بودجه پیشنهادی واقعیت موجود در حوزه اعتیاد را درک نکرده است.»

حاشیه‌نشینی و بودجه

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در واکنش به بودجه 1400 یادآور شد: حاشیه‌نشینی جزء پنج اولویت ما در حوزه آسیب‌های اجتماعی است. طبق آمارهای رسمی بین 20 تا 21میلیون نفر از مردم کشور ما در جاهایی زندگی می‌کنند که حداقل خدمات عمومی را ندارند، بین 10 تا 11میلیون آن‌ها در ست‌گاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کنند. خدمات عمومی مانند خدمات بهداشتی، آموزشی، درمانی، در حوزه حاشیه‌نشینی طبق لایحه بودجه 12.9درصد نسبت به سال گذشته رشد منفی داشته است. این درحالی است که ما می‌دانیم ست‌گاه غیررسمی در حوزه آسیب‌های اجتماعی بستری برای گسترش جرم و آسیب‌های اجتماعی هستند. بنابراین با چه منطقی این کار انجام شده است درحالی‌که دولت متعهد شده تا سال 1400 همه این مناطق حداقل رفاه عمومی را داشته باشند.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: با چه منطقی بودجه‌ای را که قرار است برای بالا بردن شاخص‌های رفاه در مناطق حاشیه‌نشین استفاده شود، کاهش می‌دهیم درحالی‌که می‌دانیم بسیاری از شورش‌های اجتماعی بعد از انقلاب از همین مناطق شروع ‌شده است. ما می‌دانیم آسیب‌های اجتماعی با امنیت جامعه گره خورده است، ما می‌دانیم آسیب‌های اجتماعی نظام خانواده را تحت شعاع قرار می‌دهد، سرمایه انسانی و اجتماعی ما را از بین می‌برد، اگر به حوزه آسیب‌های اجتماعی توجه نکنیم باید در آینده خسارت‌های زیادی بپردازیم، امروز این آسیب‌ها مشهود شده است. به‌جای این‌که روی این مسائل توجه بیشتری داشته باشیم برعکس در بودجه روند کاهشی داریم، نتیجه این کار این می‌شود که بی‌خانمان‌های بیشتر خواهد شد.»

کودکان، ن سرپرست خانوار، بهزیستی و بودجه

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به بررسی بودجه 1400 یادآور شد: در حوزه ن سرپرست خانوار پیش‌بینی شده 25درصد رشد برای مستمری این زن‌ها داشته باشیم، شما حساب کنید 200هزار تومان 25درصدش چقدر می‌شود؟ برای خانواده 5نفر و بیشتر که 600هزار تومان کمک هزینه می‌دادند، 25درصدش چقدر می‌شود؟ از طرفی تورم چقدر افزایش پیدا کرده است؟ هیچ تناسبی بین این‌ها وجود ندارد. من نمی‌خواهم جسارت کنم اما شرایط پیش‌روی حوزه اجتماعی خوب نیست، وقتی خانمی برای تامین معیشت خودش کنار خیابان می‌ایستد و چانه می‌زند، ما همگی باید خون گریه کنیم، کشوری با این همه امکانات بالفعل و بالقوه این حق مردمش نیست.»

او ادامه داد: در حوزه کودکان کار، آسیب‌پذیر و کودکان بدون سرپرست در بودجه رشد تقریباً 30درصدی داشتیم. بازهم چنین رشدی در بودجه منطقی نیست، این میزان رشد پاسخگوی قانون جدید حمایت از کوکان و نوجوانان نخواهد بود. بهزیستی با این بودجه در اجرای قوانین حمایت از کودکان آسیب‌پذیر نمی‌تواند موفق باشد.»
‌چلک با اشاره به سهم سازمان‌های حمایتی از بودجه بیان کرد: درکل حوزه رفاه اجتماعی،حمایتی و توانبخشی سه سازمان بیشتر نیستند؛ کمیته امداد، بهزیستی و بنیاد شهید و امور ایثارگران، بر اساس لایحه بودجه1400 در بین این سه دستگاه کمترین رشد بودجه با 25درصد مربوط به بهزیستی است. کمیته امداد 28درصد رشد داشته با این توضیح که بهزیستی بخش اقتصادی ندارد که در طول سال درآمد بیشتری داشته باشد، اما کمیته امداد بخش اقتصادی و بخش بین‌المللی دارد و طبق اساسنامه، کمیته امداد می‌تواند فعالیت اقتصادی داشته باشد، اما بهزیستی چنین امکانی را ندارد. همچنین بنیاد شهید درلایحه بودجه 1400 نسبت به سال قبل 60درصد رشد بودجه دارد. این درحالی است که باید بیشترین رشد به بهزیستی داده می‌شد، چراکه بهزیستی درآمد دیگری ندارد.»

ناامیدی به بودجه 1400

عضو انجمن مددکاران اجتماعی ایران ضمن انتقاد به بودجه آسیب‌های اجتماعی در سال 1400 بیان کرد: با توجه به چشم‌اندازی که در حوزه اجتماعی پیش‌روی ما هست، یعنی مثلاً ما می‌دانیم که عوارض کرونا بیشتر به سمت سازمان‌های اجتماعی خواهد بود، وقتی به این بودجه‌ها نگاه می‌کنم تنم می‌لرزد. شما درنظر بگیرید وقتی بهزیستی اعلام می‌کند 50درصد از کسانی که در 6ماه اول سال تحویل بهزیستی داده می‌شوند با حکم قضایی است(خانواده‌ها چون توان نگهداری اعضای خانواده خود را ندارند با حکم قضایی آن‌ها را تحویل بهزیستی می‌دهند) یعنی خانواده به استیصال رسیده است.» ‌چلک ادامه داد: از طرفی این واقعیت را هم قبول کنیم بخش خصوصی در حوزه حمایت‌های اجتماعی سال آینده زمین‌گیر خواهد شد، نباید به مشارکت‌های مردمی هم دل بست، حال اقتصاد خود مردم خوب نیست، بنابراین مسئولیت اجتماعی آن‌گونه که ما انتظار داریم نمی‌تواند خلاء بودجه را پر کند، البته امیدوارم تحلیل من اشتباه باشد اما سال آینده بخش خصوصی حمایت‌های اجتماعی دچار مشکل جدی خواهد شد، بنابراین یا تعطیل می‌کنند یا از

او در پایان گفت: ممکن است دولت دربرابر این بودجه بگوید درآمدهای من به‌دلیل تحریم محدود است، من هم شکی دراین باره ندارم، اما یادمان باشد از کجا داریم می‌زنیم(صرفه‌جویی می‌کنیم)، بودجه را از جایی می‌زنیم که بارها از همین نقطه آسیب دیدیم. اعتراض سال 96 برای کسانی بود که دغدغه معیشت روزانه داشتند. در همین دوران کرونا که نیاز به قرنطینه هست، مردم می‌گویند چون درامدی نداریم مجبور هستیم از خانه خارج شویم، بنابراین ادامه این روند شرایط را سخت‌تر می‌کند. عدم توجه به‌این حوزه‌ای هست که نیتی را افزایش می‌دهد و طبیعتا می‌تواند نگرانی‌هایی ایجاد کند.»منبع: رومه همدلی/23 آذر99

« اطلاع رسانی درباره ایدز را فراموش نکنیم»

ایدز و اطلاع‌رسانی شفاف به جامعه

« سلامت اجتماعی در حوزه مسوولیت اجتماعی»